- Μεσόνια—
- Η ανακάλυψη του νετρονίου επέτρεψε να δοθεί μια πιο ικανοποιητική εικόνα του πυρήνα του ατόμου, στηρίζοντας την υπόθεση ότι αποτελείται από πρωτόνια και νετρόνια. Έμενε να διευκρινιστεί το πρόβλημα, το οποίο δεν έχει ακόμα τελείως λυθεί, των δυνάμεων που συγκρατούν ενωμένα τα σ. τα οποία αποτελούν τους πυρήνες. Για να αιτιολογήσει αυτές τις λίαν ισχυρές δυνάμεις, το 1935 ο Χιντέκι Γιουκάβα* υπόθεσε ότι αυτές θα μπορούσαν να ερμηνευθούν με την παραδοχή ότι ο δεσμός μεταξύ πρωτονίων και νετρονίων θα οφειλόταν στην εκπομπή και στην απορρόφηση σ. με μάζα 200 φορές περίπου μεγαλύτερη της μάζας του ηλεκτρόνιου. Στα επόμενα χρόνια, μελετώντας την κοσμική ακτινοβολία (*κοσμικές ακτίνες), ο Άντερσον και ο Νίντερμεγερ διέκριναν σ. με μάζα ενδιάμεση μεταξύ εκείνης του ηλεκτρόνιου και εκείνης του πρωτονίου στα οποία δόθηκε το όνομα μεσόνιο*. Διαδοχικές έρευνες, και ιδιαίτερα ένα σημαντικό πείραμα επί της αλληλεπίδρασης μεταξύ μεσόνιων των κοσμικών ακτίνων και ατομικών πυρήνων που πραγματοποίησαν οι Μαρτσέλο Κονβέρσι, Έτορε Παντσίνι και Ορέστε Πιτσόνι, επέτρεψαν να συμπεράνουμε ότι τα παρατηρηθέντα μεσόνια στην κοσμική ακτινοβολία δεν μπορούσαν να ταυτιστούν με το μεσόνιο που υπόθεσε ο Γιουκάβα, επειδή αυτά δεν απορροφώνται πρακτικά από τους πυρήνες. Οι Πάουελ*, Οκιαλίνι και Λαίητς υπήρξαν ακριβώς εκείνοι που κατόρθωσαν να ξεχωρίσουν - με τη χρήση ειδικών φωτογραφικών γαλακτωμάτων - ένα νέο τύπο μεσόνιου, οι ιδιότητες του οποίου συνέπιπταν αισθητά με εκείνες που είχε προβλέψει ο Γιουκάβα. Πραγματικά, το σ. αυτό εκπέμπει με ευκολία κατά τις κρούσεις υψηλής ενέργειας των πρωτογενών πρωτονίων των κοσμικών ακτίνων και των ατομικών πυρήνων και, αμοιβαία, απορροφάται από πυρήνες διασπάζοντάς τους. Οι ιδιότητες αυτές απόδειχναν την ύπαρξη μιας ισχυρής αλληλεπίδρασης μεταξύ αυτών των σ. και των νουκλεόνιων. Το μεσόνιο αυτό ονομάστηκε π (και κατόπιν πιόνιο), ενώ το μεσόνιο του πειράματος των Κονβέρσι, Παντσίνι και Πιτσόνι ονομάστηκε μεσόνιο μ (ή μιόνιο). Η μελέτη του μεσονίου π απόδειξε ότι αυτό μετατρέπεται σ’ ένα μεσόνιο μ και σ’ ένα νετρίνο· με τη σειρά του το μεσόνιο μ μετατρέπεται σ’ ένα ηλεκτρόνιο, ένα νετρίνο και ένα αντινετρίνο. Το γεγονός ότι το μεσόνιο μ έδωσε αφορμή μόνο σε ασθενείς αλληλεπιδράσεις, έγινε αιτία να ταξινομηθεί, κατά τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των λεπτονίων. Άλλα μεσόνια ανακαλύφτηκαν στη συνέχεια. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των μεσονίων είναι η αστάθεια και η παρακμή τους, κατά διαδοχικά στάδια, ή σε ηλεκτρόνια και νετρίνα, ή, στην περίπτωση μεσονίων που είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, σε κβάντα ακτινοβολίας γ.
Dictionary of Greek. 2013.